بررسی میزان آلودگی سرب و کادمیوم در گیاهان کلزا و گلرنگ در مزارع اطراف کارخانه ذوب آهن اصفهان و مقایسه این آلودگی با روغن استخراج شده از آن ها

زمینه و هدف: آلاینده ها از جمله عوامل مختل کننده اکوسیستم ها به شمار می روند و در این میان "فلزات سنگین" به دلیل اثرات فیزیولوژیکی آن ها بر موجودات زنده در غلظت های کم حایز اهمیت شناخته شده اند. این آلودگی در فرآورده هایی که به صورت روغن در بازار ارائه می شوند تا چند برابر میزان موجود در گیاه طبیعی تغلیظ می شود و با هر بار مصرف ممکن است مقدار قابل توجه و بالاتر از حد مجاز فلزات سنگین به بدن مصرف کننده برسد. این مطالعه با هدف "بررسی غلظت فلزات سنگین سرب و کادمیوم در گیاهان کلزا و گلرنگ اطراف کارخانه ذوب آهن اصفهان و مقایسه این آلودگی با روغن استخراج شده از آن ها" طراحی و اجرا گردید. روش بررسی: مطالعه حاضر در سال 1391 انجام شد. نمونه گیری به صورت تصادفی از دانه های روغنی مزارع گلرنگ و کلزا واقع در شعاع 20 تا 50 کیلومتری کارخانه ذوب آهن اصفهان انجام شد. نمونه ها به 2 گروه تقسیم و عملیات شستشو با آب دیونیزه فقط در مورد گروه اول انجام شد. روغن گیری از دانه ها نیز انجام و آلودگی روغن آن ها نیز بررسی گردید. میزان فلزات سنگین سرب و کادمیوم در دانه ها و روغن آن ها به روش جذب اتمی (AA) اندازه گیری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد کمترین مقدار غلظت سرب در نمونه های شسته شده کلزا 00/0 میکروگرم بر گرم و بیشترین مقدار سرب در روغن گلرنگ تهیه شده با روش سنتی به مقدار 74/24 میکروگرم بر گرم به دست آمد. میزان سرب در دانه های شسته نسبت به دانه های نشسته در هر 2 گیاه کمتر بود که در مورد دانه کلزا این اختلاف معنی دار به دست آمد (05/0>P). آلودگی به کادمیوم در 2 گیاه کلزا و گلرنگ و روغن های حاصل از آن ها مشاهده نشد. نتیجه گیری: میزان آلودگی به سرب در گیاهان که در نزدیکی کارخانه ی ذوب آهن کشت می شدند، وجود داشت، اما آلودگی به کادمیوم مشاهده نشد. با توجه به این که میزان سرب در گروهی که با آب دیونیزه شسته شده بودند، کمتر از گروه نشسته بود؛ لذا پیشنهاد می گردد مراحل شستشوی دانه های روغنی در کارخانجات، قبل از روغن گیری در حجم کم، با آب سالم و به دقت انجام گیرد.